Rối loạn giấc ngủ là gì? Triệu chứng thường gặp và phương pháp điều trị hiệu quả

Mọi lứa tuổi đều có thể gặp phải tình trạnh rối loạn giấc ngủ, do vậy cần nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh để điều trị hiệu quả nhất. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ cho bạn những thông tin cần thiết về chứng rối loạn giấc ngủ thường gặp. 

1. Rối loạn giấc ngủ là gì?

Rối loạn giấc ngủ (sleep disorder) là một tình trạng bất thường trong quá trình giấc ngủ của con người, gây ra các vấn đề liên quan đến giấc ngủ như khó ngủ, giấc ngủ không sâu, giấc ngủ bị gián đoạn hoặc thức dậy quá sớm vào buổi sáng.

2. Các loại rối loạn giấc ngủ

Có hơn 80 chứng rối loạn giấc ngủ khác nhau. Một số loại chính bao gồm:

2.1. Chứng mất ngủ (Insomnia): 

Mất ngủ là tình trạng khó khăn trong việc ngủ đủ giấc, giấc ngủ không sâu, giấc ngủ bị gián đoạn hoặc thức dậy quá sớm vào buổi sáng. Chứng mất ngủ là loại rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất và có thể ảnh hưởng đến hầu hết mọi người trong cuộc sống của họ.

2.2. Chứng ngưng thở khi ngủ (Sleep apnea): 

Ngưng thở khi ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng có thể xảy ra, trong khi ngủ hơi thở liên tục ngừng lại và bắt đầu. Nếu bạn ngáy to và cảm thấy mệt mỏi ngay cả sau khi ngủ cả đêm, bạn có thể bị ngưng thở khi ngủ. Chứng rối loạn hô hấp khiến bạn ngừng thở từ 10 giây trở lên trong khi ngủ

2.3. Chứng mộng du (Sleepwalking): 

Chứng mộng du

Mộng du là khi ai đó đi bộ hoặc thực hiện các hoạt động phức tạp khác trong khi không hoàn toàn tỉnh táo. Chứng mộng thường xảy ra trong thời gian ngủ sâu, đỉnh điểm của điều này là vào lúc nửa đêm, vì vậy mộng du có xu hướng xảy ra trong vài giờ đầu sau khi chìm vào giấc ngủ. Mộng du có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi nhưng xảy ra phổ biến hơn ở trẻ em. Người ta cho rằng cứ 5 trẻ thì có 1 trẻ bị mộng du ít nhất một lần. Hầu hết đều khỏi khi đến tuổi dậy thì, nhưng đôi khi nó có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.

2.4. Chứng giật mình khi ngủ (Sleep startle): 

Chứng giật mình khi ngủ xảy ra khi người bệnh "bắt đầu chìm vào giấc ngủ" và nó có thể khiến bạn giật mình khi chìm vào giấc ngủ theo đúng nghĩa đen. Loại cảm giác này là bình thường và nó có thể xảy ra trước khi mọi người bước vào giai đoạn ngủ sâu hơn.

2.5. Chứng ngủ gặp ác mộng (Night terrors): 

Chứng ngủ gặp ác mộng là những biểu hiện la hét, sợ hãi dữ dội và vùng vẫy trong khi vẫn đang ngủ. Còn được gọi là chứng sợ hãi ban đêm, chứng sợ hãi khi ngủ thường đi đôi với chứng mộng du. Giống như mộng du, giấc ngủ kinh hoàng được coi là một chứng mất ngủ - một hiện tượng không mong muốn xảy ra trong khi ngủ.

2.6. Chứng rối loạn nhịp sinh học giấc ngủ (Circadian rhythm sleep disorders): 

Rối loạn nhịp sinh học giấc ngủ thường có những biểu hiện như khó ngủ, thức dậy trong lúc giấc ngủ hoặc thức dậy quá sớm và không thể ngủ lại..

2.7. Chứng mất ngủ tạm thời (Transient insomnia): 

Đây là chứng mất ngủ kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, thường do căng thẳng hoặc xung đột trong cuộc sống.

2.8. Chứng mất ngủ do tác động của môi trường (Environmental insomnia): 

Đây là chứng mất ngủ do tác động của môi trường như ánh sáng, tiếng ồn hoặc nhiệt độ không phù hợp.

3. Triệu chứng rối loạn giấc ngủ

Các triệu chứng của rối loạn giấc ngủ phụ thuộc vào từng loại rối loạn cụ thể. Một số dấu hiệu cho thấy bạn có thể bị rối loạn giấc ngủ bao gồm:

​​

Người bệnh khó chìm vào giấc ngủ

 

• Phải mất hơn 30 phút mỗi đêm để chìm vào giấc ngủ
• Thường xuyên thức dậy nhiều lần mỗi đêm và sau đó khó ngủ lại hoặc thức dậy quá sớm vào buổi sáng
• Cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày, ngủ gật hoặc ngủ không đúng giờ trong ngày
• Khi ngủ, thường ngáy to, khịt mũi, thở hổn hển, phát ra những âm thanh nghẹt thở hoặc ngừng thở trong thời gian ngắn
• Có cảm giác ngứa ran hoặc kiến bò ở chân hoặc tay và sẽ thuyên giảm khi di chuyển hoặc xoa bóp chúng, đặc biệt là vào buổi tối và khi cố gắng chìm vào giấc ngủ
• Chân tay thường xuyên co giật trong khi ngủ
• Khi chìm sâu vào giấc ngủ, có hiện tượng mơ màng, nói mớ
• Đột ngột thức dậy khi bạn gặp những cơn ác mộng sợ hãi
• Cảm thấy cơ thể mỏi mệt, cứng đơ không thể cử động khi mới thức dậy

4. Nguyên nhân rối loạn giấc ngủ

Các nguyên nhân phổ biến khác của chứng mất ngủ bao gồm:

• Rối loạn sức khỏe tâm thần: Rối loạn lo âu, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau chấn thương, có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn. Thức dậy quá sớm có thể là dấu hiệu của bệnh trầm cảm. Mất ngủ cũng thường xảy ra với các rối loạn sức khỏe tâm thần khác.

• Thuốc men: Nhiều loại thuốc theo toa có tác dụng phụ gây cản trở giấc ngủ, chẳng hạn như một số loại thuốc chống trầm cảm và thuốc điều trị bệnh hen suyễn hoặc huyết áp. Nhiều loại thuốc không kê đơn - chẳng hạn như một số loại thuốc giảm đau, thuốc dị ứng và cảm lạnh, và các sản phẩm giảm cân - có chứa caffein và các chất kích thích khác có thể làm gián đoạn giấc ngủ.

• Điều kiện y tế: Ví dụ về các tình trạng liên quan đến chứng mất ngủ bao gồm đau mãn tính, ung thư, tiểu đường, bệnh tim, hen suyễn, bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), tuyến giáp hoạt động quá mức, bệnh Parkinson và bệnh Alzheimer.

• Rối loạn liên quan đến giấc ngủ: Ngưng thở khi ngủ khiến bạn ngừng thở định kỳ suốt đêm, làm gián đoạn giấc ngủ của bạn. Hội chứng chân không yên gây ra cảm giác khó chịu ở chân và gần như không thể cưỡng lại được mong muốn di chuyển chúng, điều này có thể khiến bạn không thể đi vào giấc ngủ.

• Các loại chất kích thích: Cà phê, trà, cola và đồ uống chứa caffein khác là chất kích thích. Uống chúng vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối có thể khiến bạn mất ngủ vào ban đêm. Nicotine trong các sản phẩm thuốc lá là một chất kích thích khác có thể cản trở giấc ngủ. Rượu có thể giúp bạn đi vào giấc ngủ, nhưng nó ngăn cản các giai đoạn ngủ sâu hơn và thường khiến bạn thức giấc vào nửa đêm.

5. Ai có nguy cơ mắc bệnh rối loạn giấc ngủ?

Gần như tất cả mọi người thỉnh thoảng sẽ có một đêm mất ngủ. Nhưng nguy cơ mất ngủ của bạn sẽ lớn hơn nếu:

Người lớn tuổi dễ bị mắc chứng rối loạn giấc ngủ

• Bạn là phụ nữ: Sự thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt và trong thời kỳ mãn kinh có thể đóng một vai trò nào đó. Trong thời kỳ mãn kinh, đổ mồ hôi ban đêm và bốc hỏa thường làm gián đoạn giấc ngủ. Mất ngủ cũng phổ biến khi mang thai.

• Bạn trên 60 tuổi: Do những thay đổi về thói quen ngủ và sức khỏe, chứng mất ngủ tăng theo độ tuổi.

• Bạn bị rối loạn sức khỏe tâm thần hoặc tình trạng sức khỏe thể chất: Nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần hoặc thể chất của bạn có thể làm gián đoạn giấc ngủ.

• Bạn đang chịu rất nhiều căng thẳng: Thời gian và sự kiện căng thẳng có thể gây ra chứng mất ngủ tạm thời. Và căng thẳng lớn hoặc kéo dài có thể dẫn đến chứng mất ngủ kinh niên.

• Bạn không có một lịch trình thường xuyên: Ví dụ, thay đổi ca làm việc hoặc đi du lịch có thể làm gián đoạn chu kỳ đánh thức giấc ngủ của bạn.

6. Rối loạn giấc ngủ có tác hại gì?

Giấc ngủ cũng quan trọng đối với sức khỏe của bạn như một chế độ ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất thường xuyên. Dù lý do mất ngủ của bạn là gì, mất ngủ có thể ảnh hưởng đến cả tinh thần và thể chất của bạn. Những người bị mất ngủ cho biết chất lượng cuộc sống thấp hơn so với những người ngủ ngon.

Các biến chứng của chứng mất ngủ có thể bao gồm:

• Hiệu suất công việc giảm sút 

• Không tập trung khi lái xe và nguy cơ tai nạn cao hơn

• Rối loạn sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc lạm dụng chất kích thích

• Tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các bệnh hoặc tình trạng lâu dài, chẳng hạn như huyết áp cao và bệnh tim

7. Điều trị rối loạn giấc ngủ

7.1. Điều trị rối loạn giấc ngủ không dùng thuốc

Rối loạn giấc ngủ có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp không sử dụng thuốc. Dưới đây là một số gợi ý:

• Thay đổi thói quen sống: Các thói quen sống không tốt như uống nhiều cà phê, sử dụng điện thoại, máy tính hoặc xem TV trước khi đi ngủ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ. Vì vậy, thay đổi các thói quen này có thể giúp cải thiện giấc ngủ.

• Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện giấc ngủ. Tuy nhiên, bạn nên tránh tập thể dục quá muộn vào buổi tối, vì nó có thể làm tăng mức độ tỉnh táo và gây khó khăn trong việc ngủ.

• Giảm căng thẳng: Căng thẳng và lo âu có thể là nguyên nhân của rối loạn giấc ngủ. Việc sử dụng các phương pháp giảm căng thẳng như yoga, tai chi, hoặc kỹ thuật thở có thể giúp cải thiện giấc ngủ.

• Tạo môi trường ngủ tốt: Tạo một môi trường ngủ yên tĩnh, mát mẻ và thoải mái có thể giúp cải thiện giấc ngủ. Điều chỉnh ánh sáng, âm thanh và nhiệt độ của phòng để tạo ra một môi trường ngủ tối ưu.

• Sử dụng kỹ thuật thư giãn: Kỹ thuật thư giãn như massage, aromatherapy hoặc châm cứu cũng có thể giúp cải thiện giấc ngủ.

• Điều chỉnh thời gian ngủ: Điều chỉnh thời gian ngủ của bạn để đảm bảo bạn đủ giấc ngủ là một cách hiệu quả để cải thiện giấc ngủ.

7.2. Hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ bằng thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tân Phương Nhất Dạ

Thực Phẩm Bảo Vệ Sức Khỏe Tân Phương Nhất Dạ  được sản xuất từ các vị thuốc đông y, bao gồm Toan táo nhân, Bạch linh, Xuyên khung, Tri mẫu, Cam thảo. Đây là một sản phẩm an toàn trong việc hỗ trợ an thần, hỗ trợ dễ ngủ, hỗ trợ ngủ ngon giấc

Thực Phẩm Bảo Vệ Sức Khỏe Tân Phương Nhất Dạ tại VCP Pharma

Với thành phần là các dược liệu, Thực Phẩm Bảo Vệ Sức Khỏe Tân Phương Nhất Dạ thích hợp sử dụng có trẻ em trên 12 tuổi và những người gặp phải tình trạng mất ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon giấc. Trong đó, vị thuốc Toan táo nhân đem lại công dụng dưỡng can huyết, an tâm thần. Kết hợp với các vị thuốc khác như Bạch linh, Tri mẫu, Cam thảo, Xuyên khung,..  giúp bạn dễ dàng đi vào giấc ngủ.

Lưu ý: Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

8. Phòng ngừa rối loạn giấc ngủ

Thói quen ngủ tốt có thể giúp ngăn ngừa chứng mất ngủ và thúc đẩy giấc ngủ ngon:

Thực hiện các động tác thư giãn giúp cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ

• Giữ thói quen đi ngủ sớm và thức dậy đúng giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần.

• Duy trì tập thể dục - hoạt động tập thể dục thường xuyên giúp thúc đẩy giấc ngủ ngon.

• Kiểm tra các loại thuốc của bạn để xem liệu chúng có thể góp phần gây ra chứng mất ngủ hay không.

• Nên ngủ trưa 15-30 phút.

• Tránh hoặc hạn chế các chất kích thích ảnh hưởng đến giấc ngủ như caffeine, rượu, và nicotine.

• Tránh các ăn quá nhiều và đồ uống trước khi đi ngủ.

•  Dọn dẹp phòng ngủ sạch sẽ, thoải mái để dễ dàng chìm vào giấc ngủ

• Dành thời gian thư giãn trước khi đi ngủ, chẳng hạn như tắm nước ấm, đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ.

9. Dinh dưỡng cho người bị rối loạn giấc ngủ

Việc điều chỉnh chế độ ăn uống có thể giúp cải thiện rối loạn giấc ngủ. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn uống cho người bị rối loạn giấc ngủ:

• Tránh ăn quá no hoặc quá đói trước khi đi ngủ. Ăn quá no hoặc quá đói có thể gây khó khăn trong việc ngủ.

• Tránh uống cà phê, trà, soda và các loại đồ uống có chứa caffeine vào buổi chiều và tối. Caffeine là một chất kích thích có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ.

• Tránh ăn quá nhiều đồ ngọt và các loại thức ăn nhanh. Các loại thực phẩm này có thể gây khó khăn trong việc tiêu hóa và ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn.

• Ăn đủ chất xơ. Chất xơ giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và giúp giảm nguy cơ các vấn đề về tiêu hóa, giúp cải thiện giấc ngủ.

• Ăn thực phẩm giàu chất choline. Choline là một loại chất dinh dưỡng có thể giúp tăng cường trí não và giúp cải thiện giấc ngủ. Các thực phẩm giàu choline bao gồm trứng, đậu phụ, đậu nành và cà rốt.

• Ăn thực phẩm giàu chất magiê. Chất magie có thể giúp giảm căng thẳng và giúp giấc ngủ ngon hơn. Các thực phẩm giàu chất magiê bao gồm hạt, ngũ cốc và rau xanh.

Ngoài ra, bạn nên tránh ăn quá nhiều vào buổi tối và nên ăn nhẹ để cơ thể dễ tiêu hóa và giúp giấc ngủ ngon hơn. 

Rối loạn giấc ngủ là bệnh lý có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như mệt mỏi, suy giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tiểu đường, bệnh tim và bệnh tăng huyết áp. Do đó, việc điều trị rối loạn giấc ngủ là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn. Hy vọng thông qua bài viết trên bạn đã có cho mình những kiến thức bổ ích và các phương pháp chữa trị cũng như phòng ngừa chứng rối loạn giấc ngủ.

Xem thêm:

Bật mí top 5 thực phẩm hỗ trợ giấc ngủ giúp người trung niên ngon giấc

Thực phẩm giúp ngủ ngon - Hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ của bạn

Tổng hợp 15 loại thực phẩm hỗ trợ ngủ ngon cho người bị mất ngủ