Bệnh dạ dày: Những triệu chứng thường gặp ở người lớn và cách điều trị

Nhận biết những triệu chứng đau dạ dày thường gặp như đau vùng thượng vị, đầy bụng khó tiêu, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn,... để có thể phát hiện kịp thời và khắc phục sớm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về bệnh đau dạ dày, triệu chứng thường gặp và các phương pháp điều trị.

1. Đau dạ dày là gì?

Đau dạ dày là trạng thái bề mặt của niêm mạc dạ dày bị tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau hoặc có thể chỉ là do rối loạn vận động của dạ dày và tăng tiết axit dịch vị dạ dày. Triệu chứng của bệnh thường bao gồm các cơn đau âm ỉ, nóng rát hoặc tức tại vùng thượng vị. Những cảm giác khó chịu này thường chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, cơn đau kéo dài và mạnh mẽ hơn, có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm và cần được chú ý và điều trị kịp thời.

Đau dạ dày là gì?

2. Vị trí đau dạ dày

• Đau bụng vùng thượng vị: Là triệu chứng điển hình nhất của người bị đau dạ dày. Cơn đau sẽ tập trung ở vùng phía trên rốn và dưới xương sườn. Chứng đau vùng thượng vị dạ dày thường xuất hiện sau khi ăn và có thể kéo dài âm ỉ nhiều giờ. Thực tế, đau bụng vùng thượng vị cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh như sỏi túi mật, viêm tụy,... Tuy nhiên trong trường hợp người bị đau vùng thượng vị có kèm theo triệu chứng đầy bụng, ợ hơi, nóng rát, chán ăn và giảm cân đột ngột thì chắc chắn, đau dạ dày chính là thủ phạm phía sau.

• Đau bụng phía trên bên trái và bên phải: Các cơn đau sẽ thường xuất hiện ở vùng thượng vị trước, rồi sau đó lan rộng ra hai bên và ra cả khu vực sau lưng, đặc biệt là đau nhiều ở vùng bụng phía trên bên trái. Đôi lúc, người bệnh chỉ đau một hoặc hai bên cạnh sườn, kèm theo là cảm giác đói, xót ruột và nóng bụng. Khác với trường hợp đau vùng thượng vị, người bệnh lại cảm thấy các triệu chứng thuyên giảm khi ăn no.

• Đau giữa vùng bụng: Phần rốn là nơi tập trung rất nhiều cơ quan nội tạng, đây cũng là một vị trí đau bao tử phổ biến. Để tránh hiểu lầm với một số bệnh viêm tụy, thoát vị rốn, sỏi thận và viêm ruột thừa, người bệnh cũng có thể căn cứ vào các biểu hiện đau ở vùng thượng vị và vùng phía trên bên trái, phải.

3. Nguyên nhân gây đau dạ dày

3.1. Loét dạ dày tá tràng

Nguyên nhân hay gặp là do vi khuẩn Helicobacter Pylori hoặc dùng các thuốc giảm đau chống viêm Non Steroid hoặc dùng Aspirin. Ngoài ra có thể gặp do các nguyên nhân hiếm gặp: bệnh Crohn, hội chứng Zollinger- Ellison…

3.2. Viêm cấp tính niêm mạc dạ dày tá tràng

Bệnh thường xuất hiện đột ngột sau uống rượu bia nhiều, ăn gia vị cay nóng hoặc sau dùng thuốc giảm đau chống viêm Non Steroid hoặc dùng Aspirin.

3.3. Khối u ác tính tại thực quản dạ dày

Khối u ác tính tại thực quản dạ dày

Ung thư vùng tâm vị thực quản hay gặp ở người hút thuốc lá và uống bia rượu nhiều. Ung thư dạ dày hay gặp ở những người từ trung niên. Đây cũng là những nguyên nhân nguy hiểm gây triệu chứng đau dạ dày.

3.4. Chứng khó tiêu chức năng

Bệnh nhân thường có triệu chứng đau hoặc tức vùng thượng vị hoặc nóng rát ở vùng thượng vị, ăn nhanh no và ậm ách sau khi ăn. Bác sĩ sẽ tiến hành nội soi dạ dày để xác định tình trạng niêm mạc bình thường, chỉ có viêm teo hay đã tiến triển thành viêm loét niêm mạc dạ dày.

3.5. Thói quen ăn uống thiếu khoa học

Thói quen ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng đau bao tử. Một số điển hình thường gặp gồm:

• Ăn uống không điều độ, không đúng giờ hoặc ăn quá khuya.

• Ăn quá nhanh, ăn quá no hoặc để để bụng trong trạng thái quá đói.

• Ăn nhiều thức ăn chiên rán, cay nóng, đồ chua.

• Vừa ăn vừa đọc sách, chơi game, học bài, xem tivi…

• Sử dụng các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh (thực phẩm bẩn, ôi thiu…).

• Lạm dụng đồ uống có cồn, chất kích thích, thuốc lá…

3.6. Stress và lo lắng kéo dài

Khi tâm lý căng thẳng, lo lắng, các hormone và chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể sẽ được giải phóng. Điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhu động ruột và hoạt động co bóp của dạ dày, dẫn đến hiện tượng đau bụng, ợ chua, đầy hơi… Ngoài ra, stress còn có khả năng làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây ra tình trạng đau bao tử thường gặp.

3.7. Tác dụng phụ của thuốc

Một số thuốc thường dùng có thể gây khó chịu cho dạ dày và dẫn đến các rối loạn khác đối với hệ tiêu hóa. Đặc biệt, người bệnh nên cẩn trọng khi sử dụng những loại sau:

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Aspirin có thể ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày, gây ra đau bụng và các vấn đề khác. Ngoài ra, các loại thuốc giảm đau khác như: Ibuprofen, Naproxen… cũng có thể dẫn đến chứng ợ nóng, kích ứng bao tử,…

• Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng, tiêu diệt vi khuẩn… Tuy nhiên, một số loại có thể gây ra hiện tượng đau dạ dày kèm buồn nôn, tiêu chảy, đầy hơi,… do làm mất cân bằng hệ vi sinh tiêu hóa.

• Thuốc Cholesterol: Một số thuốc giảm Cholesterol có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây táo bón, đầy hơi hoặc tiêu chảy.

• Thuốc giảm đau Opioid: Thuốc giảm đau opioid mạnh như Oxycodone, Hydrocodone,… có thể dẫn đến táo bón, buồn nôn, co thắt bụng, đầy hơi,…

• Thực phẩm chức năng bổ sung sắt: Sắt giúp máu đưa oxy đến các tế bào trong cơ thể tuy nhiên một số thực phẩm bổ sung có thể khiến dạ dày bị kích thích, gây đau.

• Thuốc điều trị ung thư: Tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị ung thư là gây đau dạ dày.

3.8. Dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Dị ứng và không dung nạp thực phẩm có thể dẫn đến đầy hơi và đau dạ dày. Một số loại thường gặp phải kể đến như: Sữa, đậu phộng, đậu nành, lúa mì, động vật có vỏ (ốc, nghêu,…), cá, trứng,…

Nếu hệ tiêu hóa bị dị ứng hoặc không dung nạp một số loại thức ăn, đồ uống nhất định, người bệnh nên liên hệ trực tiếp với bác sĩ để lên kế hoạch ăn kiêng phù hợp. Điều quan trọng là đừng cố gắng để tiêu thụ những thực phẩm này trong thời gian dài vì chỉ khiến cho tình trạng đau bao tử trở nên trầm trọng hơn.

4. Các triệu chứng đau dạ dày điển hình

4.1. Đau vùng thượng vị

Đây là dấu hiệu thường gặp nhất ở bệnh nhân đau dạ dày, cảm giác đau âm ỉ, đau nóng rát và tức vùng bụng khiến người bệnh rất khó chịu. Vị trí đau tập trung nhất là vùng bụng đến ngực, đôi khi có thể lan đến cả sau lưng.

Những cơn đau xảy ra ở vùng thượng vị

Đau vùng thượng vị ở bệnh nhân đau dạ dày có tính chất cấp tính, nghĩa là xảy ra theo từng đợt. Triệu chứng thường xuất hiện và kéo dài từ 1 - 2 tuần, sau đó giảm dần và biến mất cho đến đợt cấp tính sau.

4.2. Chán ăn, ăn uống kém

Đau dạ dày thường khiến bệnh nhân chán ăn, kém ăn uống do triệu chứng bệnh gây ra cũng như thức ăn không được tiêu hóa tốt. Sau bữa ăn, đau dạ dày khiến việc tiêu hóa thức ăn bị ảnh hưởng nên người bệnh dễ bị đầy hơi, chướng bụng, cảm giác khó chịu. Vì thế bệnh nhân cũng không muốn ăn và không thèm ăn.

Ngoài ra sau khi ăn, bệnh nhân còn bị triệu chứng bỏng rát, đau vùng thượng vị

4.3. Buồn nôn, nôn

Triệu chứng này không chỉ xuất hiện ở bệnh nhân đau dạ dày mà các bệnh lý xuất huyết dạ dày, viêm dạ dày cấp, viêm loét dạ dày,… cũng gặp phải. Nôn nhiều và buồn nôn gây ảnh hưởng đến nhiều đến khẩu vị, ăn uống và cả sức khỏe của người bệnh.

Nôn nhiều kèm theo thức ăn và dịch vị dạ dày dễ làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây viêm đau họng và các vấn đề sức khỏe khác. Nôn nhiều dễ khiến bệnh nhân mất nước, rối loạn điện giải. Các trường hợp này cần được truyền dịch, bổ sung điện giải để tránh biến chứng nặng như hạ huyết áp, trụy tim mạch,…

4.4. Ợ hơi

Đây là triệu chứng quan trọng để phán đoán bệnh đau dạ dày. Bệnh nhân dễ bị ợ chua, ợ hơi kèm theo triệu chứng đau vùng thượng vị.

Hơi thức ăn hoặc thậm chí thức ăn trào lên thực quản hoặc họng còn gây tổn thương, đau vùng ức mũi hoặc sau xương ức.

4.5. Chảy máu tiêu hóa

Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương sẽ gây xuất huyết tiêu hóa. Người bệnh có thể phát hiện triệu chứng này khi có biểu hiện: nôn ra máu tươi hoặc đen lẫn với thức ăn, phân màu đỏ tươi hoặc đen. Cùng với đó, chảy máu tiêu hóa khiến bệnh nhân bị thiếu máu, cảm giác hoa mắt, choáng váng, tụt huyết áp

5. Các biến chứng nguy hiểm của bệnh đau dạ dày

• Xuất huyết dạ dày

Đây là hệ quả của tình trạng xung huyết dạ dày mãn tính và một số bệnh lý khác gây ra. Tình trạng này rất nguy hiểm vì bệnh khó điều trị, ở dạ dày nên cầm máu rất khó khăn. Nếu chảy máu dạ dày nặng sẽ xuất hiện tình trạng mất máu cấp tính, biểu hiện như hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, chân tay lạnh, da niêm mạc nhợt nhạt, tụt huyết áp, mạch nhỏ nhưng nhanh và khó bắt mạch, thở dốc, một số trường hợp còn sốt nhẹ nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.

• Thủng dạ dày

Bệnh đau dạ dày có thể dẫn đến thủng dạ dày

Theo các bác sĩ chuyên khoa, thủng dạ dày là một biến chứng vô cùng nguy hiểm của bệnh đau dạ dày. Khi đó, viêm loét dạ dày ngày càng sâu khiến cho niêm mạc dạ dày bị tổn thương và ngày càng trở nên mỏng đi. Nếu người bệnh chủ quan, không chữa trị dứt điểm thì vết loét này có thể tạo thành vết thủng trên dạ dày kèm theo xuất huyết dạ dày. Thủng dạ dày có thể gây tử vong cho người bệnh nếu không được cấp cứu kịp thời.

• Ung thư dạ dày

Khi dạ dày đã xuất hiện vết loét mà người bệnh chủ quan không điều trị thì nguy cơ bị ung thư hóa từ vết loét trên niêm mạc dạ dày cao hơn rất nhiều lần. Dấu hiệu của ung thư dạ dày và đau dạ dày đôi khi giống nhau như buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn nên nhiều bệnh nhân bị viêm dạ dày mãn tính rất chủ quan. Chỉ đến khi đau không chịu nổi, thiếu máu, sụt cân nhanh,... họ mới đến bệnh viện thì đã quá muộn.

6. Cách chữa đau dạ dày hiệu quả

6.1. Chữa bệnh đau dạ dày tại nhà theo kinh nghiệm dân gian

Dưới đây là một số cách chữa bệnh đau dạ dày tại nhà theo kinh nghiệm dân gian:

Chữa bệnh đau dạ dày tại nhà theo kinh nghiệm dân gian

• Quả sung: Quả sung có tác dụng trung hòa axit dạ dày, giảm viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Bạn có thể ăn quả sung tươi hoặc nấu chín để chữa đau dạ dày.

• Tinh bột nghệ: Tinh bột nghệ có chứa curcumin, một chất chống oxy hóa mạnh có tác dụng chống viêm và giảm đau. Bạn có thể uống tinh bột nghệ với sữa hoặc nước ấm mỗi ngày để chữa đau dạ dày.

• Chuối (bao gồm chuối tây, chuối cau, chuối lá, chuối ngự… ): Chuối có chứa kali, một chất điện giải giúp trung hòa axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Bạn có thể ăn chuối chín mỗi ngày để chữa đau dạ dày.

• Lá mơ: Lá mơ có chứa chất nhầy, giúp bao phủ niêm mạc dạ dày và bảo vệ dạ dày khỏi tác động của axit. Bạn có thể sắc lá mơ tươi với nước và uống mỗi ngày để chữa đau dạ dày.

• Nha đam: Nha đam có chứa các chất chống oxy hóa và kháng khuẩn, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động của vi khuẩn và axit. Bạn có thể ăn nha đam tươi hoặc nấu chín để chữa đau dạ dày.

Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống và sinh hoạt để phòng ngừa và điều trị bệnh đau dạ dày. Bạn nên ăn các thức ăn mềm, dễ tiêu, tránh ăn các thức ăn cay, nóng, nhiều dầu mỡ. Bạn cũng nên hạn chế uống rượu bia, cà phê và các chất kích thích. Bạn nên ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng để giúp dạ dày khỏe mạnh.

 6.2. Điều trị bệnh đau dạ dày bằng thuốc tây

Tùy theo từng nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị đặc hiệu:

• Đối với nguyên nhân do loét dạ dày, người bệnh cần được điều trị bằng thuốc ức chế bơm Proton làm giảm tiết axit (Proton Pump Inhibitors- PPIs) để lành ổ loét như: Omeprazole, Pantoprazole, Lansoprazole, Rabeprazole, Esomeprazole.(2)

• Trường hợp loét dạ dày tá tràng do Helicobacter Pylori, người bệnh cần dùng kháng sinh phối hợp với PPI để điều trị.

• Những trường hợp dùng các thuốc giảm đau chống viêm Non Steroid hoặc Aspirin gây đau dạ dày, người bệnh cần dùng thêm PPI để điều trị.

• Đối với chứng khó tiêu chức năng, người bệnh có thể dùng đơn thuần PPI hoặc phối hợp với các thuốc làm tăng vận động đường tiêu hóa (Prokinetic) để điều trị.

6.3. Chế phẩm Đông được - Vị Khang Ninh

Vị Khang Ninh là một sản phẩm hỗ trợ dạ dày khỏe mạnh, được sản xuất bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm VCP. Với thành phần chính gồm: Chè dây, Lá khôi, Dạ cẩm và Cam thảo tác động toàn diện hỗ trợ dạ dày khỏe mạnh, Vị Khang Ninh có tác dụng hỗ trợ giảm acid dịch vị, hỗ trợ bảo vệ niêm mạc dạ dày, hỗ trợ giảm nguy cơ viêm loét dạ dày tá tràng.

Thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Vị Khang Ninh tại VCP Pharma - Sản phẩm hỗ trợ dạ dày khỏe mạnh

Vị Khang Ninh là một sản phẩm an toàn, lành tính, không gây tác dụng phụ. Sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền hiện đại, đạt tiêu chuẩn GMP-WHO.

Lưu ý: Thực phẩm này không phải là thuốc và không có khả năng thay thế thuốc chữa bệnh.

7. Chế độ ăn uống phòng tránh bệnh đau dạ dày

Chế độ ăn uống phòng tránh bệnh đau dạ dày cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi: Rau xanh và trái cây tươi chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ niêm mạc dạ dày và ngăn ngừa bệnh đau dạ dày.

• Ăn các thực phẩm tốt cho dạ dày giàu protein nạc: Protein nạc như thịt gà, cá, đậu, trứng, sữa chua giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết loét dạ dày.

• Hạn chế ăn các thực phẩm chua, cay, nóng, nhiều dầu mỡ: Các thực phẩm chua, cay, nóng, nhiều dầu mỡ có thể kích thích dạ dày, gây đau dạ dày và làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh.

• Hạn chế ăn các thực phẩm khó tiêu như đồ ăn chiên rán, đồ ăn nhiều gia vị, đồ ăn quá ngọt, đồ ăn quá chua.

• Không uống rượu bia, cà phê, thuốc lá: Rượu bia, cà phê, thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau dạ dày.

• Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa: Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa giúp dạ dày hoạt động bình thường và ngăn ngừa bệnh đau dạ dày.

• Nhai kỹ thức ăn: Nhai kỹ thức ăn giúp dạ dày dễ tiêu hóa và ngăn ngừa bệnh đau dạ dày.

• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp tăng cường bài tiết dịch vị, bảo vệ niêm mạc dạ dày và ngăn ngừa bệnh đau dạ dày.

Chế độ ăn uống phòng tránh bệnh đau dạ dày

Bên cạnh chế độ ăn uống, bạn cũng cần lưu ý một số yếu tố khác để phòng tránh bệnh đau dạ dày như:

• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể hồi phục và tái tạo năng lượng, đồng thời giúp dạ dày khỏe mạnh.

• Tránh căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau dạ dày. Bạn nên tìm cách thư giãn để giảm căng thẳng, chẳng hạn như tập thể dục, yoga, thiền định,...

• Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh đau dạ dày và điều trị kịp thời.

Để hạn chế biến chứng của bệnh đau dạ dày, cách tốt nhất là duy trì thói quen ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh, không hút thuốc, lạm dụng rượu bia, tránh căng thẳng thần kinh,… Bệnh cạnh đó, mọi người cũng nên đi khám sức khỏe định kỳ và thực hiện tầm soát ung thư tiêu hóa để có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường trong cơ thể và điều trị kịp thời, ngăn ngừa nguy cơ ung bướu.

Xem thêm:

- Viêm dạ dày: Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa hiệu quả

- Vi khuẩn HP là gì? Nguyên nhân gây bệnh trào ngược dạ dày thực quản

- Tìm hiểu về bệnh viêm loét dạ dày và cách chữa trị hiệu quả