Tìm hiểu dấu hiệu đau dạ dày và các biện pháp khắc phục hiệu quả

Các dấu hiệu đau dạ dày thường gặp như đau vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua, ợ nóng, đầy bụng khó tiêu, đại tiện ra máu, buồn nôn,... Việc hiểu rõ dấu hiệu và nguyên nhân cùng với việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp bạn duy trì sức khỏe dạ dày tốt hơn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các dấu hiệu đau dạ dày và biện pháp khắc phục hiệu quả.

1. Đau dạ dày là gì?

Viêm dạ dày, hay còn được gọi là viêm niêm mạc dạ dày, là một bệnh lý phổ biến trong hệ tiêu hóa. Bệnh này xuất hiện khi bề mặt niêm mạc của dạ dày bị tổn thương hoặc bị bào mòn do tác động của vi khuẩn hoặc các yếu tố khác. Một đặc điểm tiêu biểu của viêm dạ dày là sự xâm nhập của các tế bào viêm vào niêm mạc, do đó cần thực hiện một vài xét nghiệm để đưa ra chẩn đoán và đánh giá bệnh tình.

Đau dạ dày là gì?

Niêm mạc dạ dày là một lớp mỏng có nhiệm vụ bảo vệ thành dạ dày khỏi sự tác động kích thích từ axit dạ dày và sự tấn công của vi khuẩn. Quá trình phát triển của viêm dạ dày thường xuất phát từ việc niêm mạc dạ dày bị tác động bởi vi khuẩn từ bên ngoài, dẫn đến tổn thương niêm mạc và có khả năng phát triển thành viêm loét dạ dày. Ngoài ra, niêm mạc cũng có thể bị tổn thương bởi dịch tiết acid không đều đặn từ bên trong cơ thể. Đây là tình trạng thường xuất phát từ thói quen ăn uống không cân đối và chế độ dinh dưỡng không lành mạnh kéo dài.

2. Nguyên nhân gây đau dạ dày

2.1. Loét dạ dày tá tràng

Loét dạ dày có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, bao gồm vi khuẩn Helicobacter Pylori hoặc việc sử dụng các loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid hoặc Aspirin. Ngoài ra, còn có một vài nguyên nhân khác bao gồm bệnh Crohn và hội chứng Zollinger-Ellison.

2.2. Viêm cấp tính niêm mạc dạ dày tá tràng

Bệnh này thường bắt đầu bộc phát sau khi uống nhiều rượu bia, ăn thức ăn gia vị cay nóng hoặc sau khi sử dụng các loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid hoặc Aspirin.

2.3. Khối u ác tính tại thực quản dạ dày

Ung thư thực quản vùng tâm vị thường xuất hiện ở những người thường xuyên hút thuốc lá và tiêu thụ nhiều rượu bia. Ung thư dạ dày thường xảy ra ở những người tuổi trung niên. Đây là những nguyên nhân nguy hiểm gây ra triệu chứng đau dạ dày.

2.4. Chứng khó tiêu chức năng

Bệnh nhân thường trải qua cảm giác đau hoặc tức ở vùng thượng vị hoặc cảm giác nóng rát sau khi ăn và thường cảm thấy no nhanh, bụng ấm ách. Bác sĩ sẽ tiến hành nội soi dạ dày để xem xét tình trạng niêm mạc, xem nó có bình thường hay đã bị viêm teo hoặc lở loét hay chưa.

2.5. Thói quen ăn uống thiếu khoa học

Thói quen ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây đau dạ dày. Bao gồm:

• Ăn không đều đặn hoặc quá khuya.
• Ăn nhanh hoặc ăn quá no.
• Tiêu thụ thức ăn chiên rán, cay nóng hoặc thực phẩm chua.
• Khi ăn, đọc sách, chơi game, học bài hoặc xem TV cùng một lúc.
• Sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, thực phẩm bẩn hoặc thực phẩm đã hỏng.
• Lạm dụng đồ uống có cồn, chất kích thích hoặc thuốc lá.

Thói quen ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân của bệnh đau dạ dày

2.6. Stress và lo lắng kéo dài

Tình trạng căng thẳng tâm lý và lo lắng có thể gây ra sự giải phóng hormone và chất truyền thần trong cơ thể, làm ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động ruột và dạ dày, gây ra đau bụng, ợ chua, đầy hơi và các triệu chứng khác. Stress cũng có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây ra đau dạ dày.

2.7. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc thường dùng có thể gây khó chịu cho dạ dày và gây ra các rối loạn khác đối với hệ tiêu hóa. Đặc biệt, cần cẩn trọng khi sử dụng các loại sau đây:

• Thuốc giảm đau không kê đơn như Aspirin có thể ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày, gây đau bụng và các vấn đề khác. Các loại thuốc giảm đau khác như Ibuprofen và Naproxen cũng có thể gây ra ợ nóng, kích ứng dạ dày và các vấn đề khác.
• Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng và tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên, một số loại có thể gây ra đau dạ dày kèm theo buồn nôn, tiêu chảy và đầy hơi do làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Thuốc giảm Cholesterol có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây táo bón, đầy hơi hoặc tiêu chảy.
• Thuốc giảm đau opioid mạnh như Oxycodone và Hydrocodone có thể gây ra táo bón, buồn nôn, co thắt bụng và đầy hơi.

2.8. Dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Dị ứng và không dung nạp thực phẩm có thể gây ra tình trạng đầy hơi và đau dạ dày. Một số loại thực phẩm thường gây dị ứng và không dung nạp bao gồm sữa, đậu phộng, đậu nành, lúa mì, động vật có vỏ như ốc, nghêu, cá, trứng và nhiều loại thực phẩm khác. Nếu bạn có dấu hiệu dị ứng hoặc không dung nạp với một số loại thực phẩm, hãy thảo luận với bác sĩ để lập kế hoạch ăn kiêng phù hợp. Điều quan trọng là không nên tiêu thụ những thực phẩm không tốt cho dạ dày trong thời gian dài vì chúng có thể làm tăng tình trạng đau dạ dày.

2.9. Các nguyên nhân khác có thể nhầm với đau dạ dày

Ngoài các nguyên nhân đã đề cập, còn có một số nguyên nhân khác có thể gây ra triệu chứng giống đau dạ dày như ngộ độc thức ăn, viêm tụy cấp, tắc ruột, sỏi mật và u tụy, u đường mật.

3. Các dấu hiệu đau dạ dày

3.1. Đau vùng thượng vị

Một dấu hiệu phổ biến khi mắc bệnh đau dạ dày là cảm giác đau ở vùng thượng vị. Đây cũng là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh tá tràng. Người bệnh thường trải qua cảm giác đau âm ỉ và tức tại vùng bụng, đau nóng rát, khiến cuộc sống trở nên khó chịu.

Người bệnh có cảm giác đau ở vùng thượng vị

Cơn đau bụng dữ dội xuất hiện khi đau thượng vị, thường lan ra từ bụng lên ngực hoặc thậm chí cả sau lưng. Đây là triệu chứng xuất hiện trong giai đoạn đầu của bệnh và có thể tái đi tái lại. Cơn đau thường tái phát khi thời tiết thay đổi hoặc chuyển mùa. 

Đối với người bị đau dạ dày tá tràng, cơn đau thượng vị thường có liên quan đến bữa ăn và có tính chu kỳ.
Bệnh nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng, cơn đau thượng vị thường có tính chu kỳ.
Đối với những người bị ung thư dạ dày, các cơn đau bụng không có tính chu kỳ mà kéo dài liên miên.
Đối với bệnh nhân bị loét tá tràng, khi đói cơn đau sẽ xuất hiện.
Đối với bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, khi ăn thức ăn vào sẽ cảm giác đau vùng thượng vị, nhưng khi đói lại không có cảm giác đau.

3.2 Ăn uống kém hơn

Người bệnh đau dạ dày thường gặp khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn, dẫn đến sự thay đổi trong thói quen ăn uống. Họ có thể giảm lượng thức ăn tiêu thụ hoặc không cảm thấy ngon miệng khi ăn.

Nguyên nhân của tình trạng này là do thức ăn tiêu hóa chậm, sau khi ăn, người bệnh có thể cảm thấy khó chịu với cảm giác đầy bụng, nặng nề và ấm ách.

Sau khi ăn, họ có thể cảm nhận đau ở vùng thượng vị, cảm giác bỏng rát ở khu vực đó, sau đó có thể lan ra xương ức và gây ra cảm giác buồn nôn.

3.3 Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng

Người bệnh đau dạ dày hay xuất hiện các triệu chứng ợ hơi, ợ chua và ợ nóng. Những triệu chứng này tạo ra sự bất tiện cho người bệnh và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của họ.

Sự xuất hiện của ợ hơi, ợ chua và ợ nóng là kết quả của rối loạn hoạt động của dạ dày, dẫn đến khả năng tiêu hóa thức ăn kém, gây ra hiện tượng lên men. Bệnh nhân đau dạ dày thường trải qua ợ hơi, ợ chua và cảm giác đau ở vùng thượng vị. Họ có thể cảm nhận vị đắng hoặc chua khi thức ăn hoặc khí ợ lên cổ họng, nhưng chỉ đến một nửa chừng đường, khiến họ cảm thấy đau ở vùng ức mũi hoặc phía sau xương ức.

3.4 Cảm giác buồn nôn, nôn

Cảm giác buồn nôn và nôn là biểu hiện của nhiều bệnh lý, bao gồm viêm dạ dày cấp, viêm loét dạ dày, xuất huyết dạ dày và có thể là ung thư dạ dày. Khi người bệnh bị buồn nôn nhiều, điều này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như rách niêm mạc thực quản, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Ngoài ra, việc buồn nôn thường dẫn đến mất nước và điện giải trong dạ dày. Trường hợp nghiêm trọng hơn có thể gây hạ huyết áp và trục trặc về tim mạch. Khi cảm giác buồn nôn kéo dài, người bệnh có thể mất cân nhanh, dẫn đến tình trạng thiếu máu và sưng nề.

3.5 Xuất huyết tiêu hóa

Sự xuất huyết tiêu hóa là một triệu chứng rất nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng của người bệnh trong thời gian ngắn. Do đó, khi có dấu hiệu này, người bệnh cần được đưa ngay đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời.

Tình trạng xuất huyết tiêu hoá

Khi sự xuất huyết tiêu hóa xảy ra, có một số biểu hiện như nôn ra máu tươi hoặc máu đen, máu có màu đỏ tươi hoặc màu đen trong phân. Người bệnh có thể cảm thấy choáng váng, tối sầm mặt mày khi trong tình trạng mất máu cấp.

Triệu chứng này thường xuất hiện trong trường hợp viêm dạ dày cấp do sử dụng thuốc, loét dạ dày, rò máu tĩnh mạch thực quản do bệnh gan và nghiêm trọng hơn là ung thư dạ dày.

Sự xuất huyết tiêu hóa là tình trạng nguy hiểm, và nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ đe dọa đến tính mạng.

4. Cách chữa đau dạ dày hiệu quả

4.1. Chữa bệnh đau dạ dày tại nhà theo kinh nghiệm dân gian

Có nhiều cách để giảm bớt tình trạng đau bụng và khó chịu khi mắc bệnh đau dạ dày. Trước khi thử các loại thuốc tây, bạn có thể áp dụng những biện pháp giảm đau tại nhà dưới đây:

Xoa Bóp Bụng

Xoa bóp bụng khi bị đau dạ dày là một phương pháp vật lý trị liệu có thể thực hiện tại nhà. Đúng cách xoa bóp có thể giúp xoa dịu và giảm các cơn co thắt dạ dày hiệu quả. Các bước thực hiện:

• Bước 1: Xoa nóng hai bàn tay, có thể dùng vài giọt dầu nóng.
• Bước 2: Áp tay lên bụng, xoa từ trái sang phải và từ trên xuống dưới.

Lưu ý: Chỉ nên xoa bóp bụng sau khi ăn ít nhất 1 giờ, tránh thực hiện sau bữa ăn vì có thể làm tăng đau dạ dày. Mỗi lần xoa chỉ nên kéo dài từ 10-15 phút.

Uống Nhiều Nước

Đối với người có vấn đề về tiêu hóa, uống đủ nước là điều cần thiết. Thiếu nước có thể làm hoạt động tiêu hóa trở nên chậm chạp và tăng nguy cơ đau dạ dày. Uống đủ nước cũng giúp giảm triệu chứng ợ nóng. Lượng nước khuyến nghị cho người trưởng thành là khoảng 2 lít mỗi ngày, còn với trẻ em sẽ ít hơn, tùy theo độ tuổi.

Chườm Ấm

Trong trường hợp đau nhẹ, chườm ấm là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm đau dạ dày. Sự ấm áp giúp máu trong vùng thượng vị thư giãn và giảm cơn đau dạ dày. Bạn có thể chườm ấm bụng trong khoảng 10-20 phút, nhiệt độ nước từ 50-60 độ C.

Chườm ấm vùng bụng để giảm đau dạ dày

Hít Thở Đều

Nếu đau dạ dày là kết quả của căng thẳng, hít thở đều có thể giúp ổn định tâm trạng và giảm cơn đau bụng. Hít thở sâu có thể giúp giảm tiết dịch vị và thúc đẩy sự giải phóng endorphins, một chất dẫn truyền thần kinh giúp giảm đau tự nhiên. Hãy thử tập hít thở 2 lần mỗi ngày, mỗi lần từ 3-5 nhịp.

Không Nên Nằm

Khi xuất hiện cơn đau dạ dày, nhiều người thường có thói quen nằm nghỉ. Tuy nhiên, hành động này không nên thực hiện. Khi nằm, axit trong dạ dày có thể dễ dàng lên gây triệu chứng ợ chua. Thay vì nằm, bạn nên cố gắng ngồi nghỉ và tránh nằm hoặc đi ngủ ít nhất trong vài tiếng sau khi bị đau dạ dày.

Tránh Thức Ăn Khó Tiêu

Các thực phẩm khó tiêu như thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn axit, sản phẩm chứa lúa mì, thức ăn cay nóng có thể làm tình trạng đau dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, bạn nên ăn trái cây và rau củ tươi để làm dịu dạ dày.

Sử Dụng Gừng

Bạn có thể chữa đau dạ dày nhanh chóng bằng gừng. Gừng có thể được thêm vào thức ăn hoặc dùng như một nguyên liệu để pha trà. Tuy nhiên, cần dùng gừng với liều lượng vừa phải để tránh tình trạng đầy hơi, ợ chua hoặc khó tiêu.

Dùng Nghệ và Mật Ong

Nghệ và mật ong là các chất chống viêm tự nhiên, có thể giúp giảm viêm và đau dạ dày. Bạn có thể dùng nước ấm hòa tan nghệ và mật ong trước bữa ăn hàng ngày. Lưu ý chỉ nên dùng liều lượng thích hợp.

4.2. Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khoẻ Vị Khang Ninh

Vị Khang Ninh được bào chế từ các vị thuốc đông y, đặc biệt là bộ tứ thảo dược: Chè dây, Lá khôi, Dạ cẩm, Cam thảo giúp hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến dạ dày và tá tràng như: đau dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu chán ăn… 

Vị Khang Ninh tại VCP Pharma - Hỗ trợ dạ dày khỏe mạnh

Công dụng của sản phẩm Vị Khang Ninh :

• Hỗ trợ giảm acid dịch vị
• Hỗ trợ bảo vệ niêm mạc dạ dày.
• Hỗ trợ giảm nguy cơ viêm loét dạ dày, tá tràng.

4.3. Điều trị bệnh đau dạ dày bằng thuốc tây

Sử dụng Thuốc Không Kê Toa

• Đau do đầy hơi và khó tiêu: Bạn có thể sử dụng các loại thuốc chứa thành phần simethicone (như Mylanta hoặc Gas-X).
• Đau do ợ nóng do trào ngược dạ dày thực quản: Các loại thuốc kháng axit hoặc giảm axit (như Pepcid AC hoặc Zantac 75) có thể giúp giảm triệu chứng.
• Đau do táo bón: Để giải quyết đau dạ dày do táo bón, bạn có thể dùng các loại thuốc làm mềm phân hoặc thuốc nhuận tràng.
• Đau do tiêu chảy: Đối với đau dạ dày do tiêu chảy, bạn có thể sử dụng các loại thuốc chứa loperamide (như Imodium) hoặc bismuth subsalicylate (như Kaopectate hoặc Pepto-Bismol).
• Đối với các cơn đau do lý do khác: Các loại thuốc chứa acetaminophen có khả năng giảm đau hiệu quả.

Lưu ý quan trọng: Khi sử dụng thuốc không kê toa, hãy tuyệt đối tránh xa các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen (như Advil, Midol, Motrin) hoặc naproxen (như Naprosyn, Aleve, Anaprox, Naprelan), vì những thuốc này có thể làm tăng khả năng gây kích ứng đối với dạ dày.

Sử dụng Thuốc Kê Toa

Nếu bạn mắc phải vấn đề dạ dày mạn tính hoặc rối loạn miễn dịch, điều trị theo toa là cần thiết.

• Thuốc chứa steroid như prednisone: Loại thuốc này có khả năng giảm viêm và đau dạ dày do các rối loạn mãn tính. Mặc dù không thể chữa trị hoàn toàn, nhưng bằng cách giảm viêm, chúng có thể làm cho các phương pháp điều trị đau dạ dày khác hiệu quả hơn và ngăn ngừa các triệu chứng đau bụng nghiêm trọng.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Chúng được kê đơn cho các trường hợp cần điều trị đau dạ dày do dạ dày tiết quá nhiều axit.
• Thuốc kháng sinh: Nếu vấn đề dạ dày của bạn liên quan đến vi khuẩn HP, thì các loại thuốc kháng sinh có thể được sử dụng.

Hãy nhớ rằng, việc sử dụng thuốc nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo điều trị hiệu quả và an toàn cho sức khỏe của bạn.

5. Chế độ ăn uống giúp phòng ngừa đau dạ dày

Xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để làm dịu triệu chứng đau dạ dày cho người bệnh:

Chế độ ăn uống giúp phòng ngừa đau dạ dày

Thực phẩm mềm và bảo vệ niêm mạc dạ dày: Bạn có thể bao gồm các thực phẩm như trứng chín, bánh ngọt, mật ong, sữa và các sản phẩm từ sữa trong chế độ ăn của mình. Những thực phẩm này có khả năng trung hòa axit trong dạ dày và tạo lớp vật lý bảo vệ cho niêm mạc dạ dày.

• Thực phẩm giàu tinh bột: Cháo, cơm trắng, cơm nếp, bánh mỳ, khoai lang, và khoai tây luộc nhừ là những lựa chọn tốt để giảm tiết axit trong dạ dày và giảm triệu chứng đau.
• Rau lá non như bắp cải và giá đỗ: Những loại rau lá non này cung cấp nhiều vitamin K và U, đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh đau dạ dày.
• Thực phẩm giàu đạm và canxi (thịt, cá, tôm): Đặc biệt đối với những người bệnh viêm loét dạ dày, nên tăng cường sử dụng những thực phẩm giàu đạm và canxi này, vì chúng có khả năng hỗ trợ quá trình lành vết loét một cách nhanh chóng.

Ngoài ra, các loại hoa quả màu đỏ, rau củ có màu xanh đậm, ngũ cốc… là những thực phẩm giàu vitamin A, B, D, magiê, sắt, kẽm. Việc bổ sung các chất dinh dưỡng này là rất cần thiết đối với người bệnh đau dạ dày mạn tính, nhằm cải thiện tình trạng thiếu hụt vitamin do hấp thụ và tiêu hóa kém.

Khi thấy có bất kỳ dấu hiệu nào trong các dấu hiệu trên, người bệnh cần đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán bệnh và điều trị bệnh kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm về sau.

Xem thêm:

Tìm hiểu về bệnh trào ngược dạ dày và các giải pháp điều trị bệnh hiệu quả

Bệnh dạ dày: Những triệu chứng thường gặp ở người lớn và cách điều trị

Tìm hiểu về bệnh viêm loét dạ dày và cách chữa trị hiệu quả