Tất tần tật về chu kỳ kinh nguyệt mà bạn nên biết?

Chu kỳ kinh nguyệt là một chủ đề quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của phụ nữ. Việc hiểu rõ về chu kỳ kinh nguyệt không chỉ giúp phụ nữ tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe sản khoa và ngăn ngừa các vấn đề liên quan đến kinh nguyệt như kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh và tiền mãn kinh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về chu kỳ kinh nguyệt và tầm quan trọng của nó đối với sức khỏe và sự phát triển của phụ nữ.

1. Kinh nguyệt là gì? 

Kinh nguyệt là sự bong tróc của lớp niêm mạc tử cung (còn gọi là dạ con) ở người phụ nữ theo chu kỳ hàng tháng. Máu kinh gồm một phần là máu, một phần là mô niêm mạc tử cung (hay còn gọi là nội mạc tử cung) từ bên trong tử cung chảy qua cổ tử cung và được đào thải ra khỏi cơ thể qua âm đạo. Kỳ kinh nguyệt bắt đầu từ tuổi dậy thì và kéo dài cho đến đến độ tuổi mãn kinh ở phái nữ.

2. Chu kỳ kinh nguyệt là gì?

Chu kỳ kinh nguyệt là chu kỳ tự nhiên hàng tháng của nữ giới khi niêm mạc tử cung được đào thải ra khỏi cơ thể thông qua âm đạo. Chu kỳ này bắt đầu từ ngày đầu tiên của kinh nguyệt và kéo dài đến ngày đầu tiên của kinh nguyệt tiếp theo. Thời gian giữa các chu kỳ kinh nguyệt của mỗi phụ nữ có thể khác nhau, nhưng thường là khoảng 28 ngày. Tuy nhiên, có thể có sự khác biệt giữa các cô gái và thậm chí giữa các chu kỳ khác nhau của cùng một người.

3. Các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt

Các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt

3.1. Giai đoạn kinh nguyệt

Đây là giai đoạn đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt, cũng là lúc nữ giới có kinh. Giai đoạn kinh nguyệt bắt đầu khi nang trứng từ chu kỳ trước không được thụ tinh. Ở thời điểm này, nồng độ hormone estrogen và progesterone trong tử cung giảm xuống. Lớp niêm mạc tử cung hỗ trợ mang thai không còn cần thiết nữa, nó sẽ bong ra và được đào thải qua âm đạo.

Trong giai đoạn kinh nguyện, một số triệu chứng có thể xảy ra như chuột rút, ngực mềm, tâm trạng thay đổi, hay cáu gắt, mệt mỏi, đau bụng dưới, đau lưng,... Trung bình giai đoạn này kéo dài từ 3 - 7 ngày. Một số khác có thể có thời gian kéo dài hơn.

3.2. Giai đoạn nang trứng

Giai đoạn nang trứng bắt đầu khi vùng dưới đồi gửi tín hiệu đến tuyến yên để giải phóng các hormone kích thích nang trứng. Hormone này sẽ kích thích buồng trứng sản sinh ra khoảng 5 - 20 túi nhỏ, hay còn gọi là nang trứng. Mỗi nang chứa bên trong một trứng chưa trưởng thành.

Chỉ những quả trứng khỏe mạnh nhất trong số đó mới trưởng thành. Trong một số trường hợp hiếm gặp, một phụ nữ bình thường có thể có đến hai trứng trưởng thành. Các nang trứng còn lại sẽ được tái hấp thu vào cơ thể. Đối với nang trứng trưởng thành, chúng sẽ tạo ra một lượng estrogen lớn làm dày niêm mạc tử cung. Điều này nhằm tạo ra một môi trường giàu chất dinh dưỡng cho phôi thai phát triển sau này. Giai đoạn này trung bình xảy ra trong khoảng 16 ngày.

3.3. Giai đoạn rụng trứng

Nồng độ nội tiết tố estrogen tăng cao trong giai đoạn nang trứng kích hoạt tuyến yên tiết ra hormone tạo hoàng thể để bắt đầu giai đoạn rụng trứng. Khi buồng trứng phóng ra một quả trứng trưởng thành, trứng sẽ di chuyển xuống ống dẫn trứng về phía tử cung để sẵn sàng cho quá trình thụ tinh. Đây chính là thời điểm duy nhất trong chu kỳ kinh nguyệt để mang thai. 
Quá trình rụng trứng thường xảy ra vào khoảng ngày thứ 14 nếu bạn có chu kỳ 28 ngày (ngay giữa chu kỳ kinh nguyệt). Sau 24h, trứng không được thụ tinh sẽ chết hoặc biến mất 

3.4. Giai đoạn hoàng thể

Sau khi trứng được giải phóng ra từ nang trứng, nó sẽ biến đổi thành thể vàng. Đồng thời, cấu trúc này của trứng cũng tiết ra hormon progesterone và một số estrogen. Nồng độ nội tiết tố gia tăng giữ cho niêm mạc tử cung dày và sẵn sàng cho trứng đã thụ tinh làm tổ.

Nếu trứng không được thủ tinh, hoàng thể sẽ teo đi và được hấp thụ lại. Điều này là nguyên nhân dẫn đến giảm nồng độ estrogen và progesterone, và khiến nữ giới bắt đầu có kinh. Niêm mạc tử cung sẽ bong ra trong kỳ kinh nguyệt. Một số triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt có thể xảy ra như sưng, đau vú, thay đổi tâm trạng, đau đầu, tăng cân, thay đổi trong ham muốn tình dục, thèm ăn, khó ngủ… Giai đoạn hoàng thể kéo dài từ 11 - 17 ngày

4. Kỳ kinh thường bắt đầu ở độ tuổi nào?

Kỳ kinh thường bắt đầu ở độ tuổi dậy thì ở nữ giới, thường xảy ra trung bình từ 11 đến 14 tuổi. Tuy nhiên, có thể có sự khác biệt về độ tuổi và thời điểm bắt đầu kỳ kinh giữa các phụ nữ khác nhau.

Độ tuổi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt

Khi đến tuổi dậy thì, các tuyến nội tiết trong cơ thể của nữ giới sẽ bắt đầu sản xuất hormone estrogen, dẫn đến sự phát triển của các bộ phận sinh dục nữ và chuẩn bị cho kỳ kinh đầu tiên. Kỳ kinh đầu tiên thường là một dấu hiệu rõ ràng cho việc phụ nữ đã đến tuổi dậy thì.

Sau kỳ kinh đầu tiên diễn ra ở tuổi dậy thì, các kỳ kinh nguyệt tiếp theo thường không đều và khó dự đoán được. Tuy nhiên, sau một thời gian, chu kỳ kinh nguyệt của nữ giới sẽ trở nên đều đặn hơn và kéo dài cho đến tuổi mãn kinh.

5. Kỳ kinh nguyệt thường kéo dài bao lâu?

Kỳ kinh nguyệt thường kéo dài từ 3 đến 7 ngày, với trung bình là 5 ngày. Tuy nhiên, có thể có sự khác biệt về thời gian kéo dài của kỳ kinh khác nhau giữa phụ nữ và thậm chí giữa các chu kỳ khác nhau của cùng một người.

Trong suốt chu kỳ kinh nguyệt, niêm mạc tử cung được phát triển để chuẩn bị cho việc thụ thai. Nếu không có sự thụ thai xảy ra, niêm mạc tử cung sẽ bị đào thải ra khỏi cơ thể trong giai đoạn kinh nguyệt. Trong giai đoạn này, khi niêm mạc tử cung bong ra tạo ra một lượng máu và các chất khác bao gồm hormone, protein và tế bào tử cung sẽ được đào thải toàn bộ qua âm đạo ra ngoài.

Ngoài thời gian kéo dài của kỳ kinh, chu kỳ kinh nguyệt cũng bao gồm giai đoạn nang trứng, giai đoạn rụng trứng và giai đoạn hoàng thể. Giai đoạn nang trứng bắt đầu ngay sau khi kỳ kinh kết thúc và kéo dài cho đến giai đoạn rụng trứng. Tiếp đó là giai đoạn hoàng thể bắt đầu sau khi trứng đã rụng và kéo dài cho đến khi kỳ kinh tiếp theo bắt đầu.

6. Các triệu chứng có thể gặp trong chu kỳ kinh

Trong chu kỳ kinh nguyệt, các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa từng người và từng chu kỳ kinh nguyệt khác nhau. Tuy nhiên, một số triệu chứng thường gặp trong chu kỳ kinh nguyệt bao gồm:

• Đau bụng: Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất của chu kỳ kinh nguyệt. Nó có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày và có thể gây ra cảm giác đau nhức hoặc co thắt.
• Thay đổi tâm trạng: Trong chu kỳ kinh nguyệt, estrogen và progesterone - hai loại hormone quan trọng trong quá trình kinh nguyệt, có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của phụ nữ.  Các triệu chứng thay đổi tâm trạng có thể bao gồm khó chịu, lo lắng, mệt mỏi, giận dữ hoặc buồn.
• Đau đầu: Đau đầu là một triệu chứng khá phổ biến trong chu kỳ kinh nguyệt. Nó có thể do thay đổi hormone gây ra.
• Đầy hơi: Trong chu kỳ kinh nguyệt, các thay đổi hormone có thể gây ra đầy hơi và khí tràn ra khỏi dạ dày.
• Mệt mỏi: Mệt mỏi là một triệu chứng thường gặp trong chu kỳ kinh nguyệt, có thể do thay đổi hormone hoặc mất máu gây ra.
• Đau ngực: Một số phụ nữ có thể gặp đau hoặc căng tức ngực trong chu kỳ kinh nguyệt.

Ngoài các triệu chứng trên, có thể có các triệu chứng khác như buồn nôn, táo bón hoặc tiêu chảy, thay đổi cảm giác ăn uống và chán ăn. 

7. Cách theo dõi chu kỳ kinh nguyệt hiệu quả

Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của mình có thể giúp phụ nữ hiểu rõ hơn về sức khỏe sinh sản của mình và dự đoán được thời điểm kỳ kinh nguyệt tiếp theo bắt đầu. Dưới đây là một số cách để theo dõi chu kỳ kinh nguyệt hiệu quả:

Ghi chép lại ngày “đèn đỏ"

• Ghi chép ngày bắt đầu và kết thúc kỳ kinh nguyệt: Bằng cách ghi chép ngày bắt đầu và kết thúc kỳ kinh nguyệt, các bạn có thể tính toán được chu kỳ kinh nguyệt của mình và dự đoán được thời điểm kinh nguyệt tiếp theo.
• Sử dụng ứng dụng theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Hiện nay, có rất nhiều ứng dụng miễn phí và trả phí để theo dõi chu kỳ kinh nguyệt. Các ứng dụng này có thể giúp phụ nữ ghi chép các thông tin về chu kỳ kinh nguyệt của mình, tính toán chu kỳ kinh nguyệt và dự đoán kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
• Sử dụng bảng tương tác: Bảng tương tác là một cách đơn giản để theo dõi chu kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ có thể in ra một bảng tương tác và ghi chép ngày bắt đầu và kết thúc kỳ kinh nguyệt của mình để tính toán chu kỳ kinh nguyệt.
• Sử dụng thiết bị theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Các thiết bị theo dõi chu kỳ kinh nguyệt có thể giúp phụ nữ theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của mình một cách chính xác hơn. Các thiết bị này sử dụng các cảm biến để đo nhiệt độ hoặc các chỉ số khác để tính toán chu kỳ kinh nguyệt.

8. Thế nào được xem là rối loạn kinh nguyệt?

Rối loạn kinh nguyệt là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả bất kỳ sự thay đổi nào về chu kỳ kinh nguyệt hoặc lượng máu ra trong kỳ kinh nguyệt so với chu kỳ bình thường của một phụ nữ. Rối loạn kinh nguyệt có thể có thể được chia thành các loại khác nhau, bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Chu kỳ kinh nguyệt không đều là một rối loạn kinh nguyệt phổ biến ở phụ nữ. Nó có thể bao gồm chu kỳ quá ngắn, quá dài, hoặc không đều về thời gian giữa các kỳ kinh nguyệt.
• Thiểu kinh: Lượng máu ra trong kỳ kinh nguyệt quá ít, số ngày kinh chỉ dưới 2 ngày
• Cường kinh: Đây là tình trạng lượng máu ra ồ ạt và kéo dài hơn trong kỳ kinh nguyệt so với chu kỳ bình thường
• Đau bụng kinh: Đau bụng kinh gây ra nhiều triệu chứng như đau bụng hay đau lưng trong thời gian kinh nguyệt.
• Vô kinh: Tình trạng đột ngột bị mất kinh trong 3 tháng hoặc kéo dài lâu hơn
• Rong kinh: Đây là hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt kéo dài trên 7 ngày, mất quá nhiều máu trong kỳ kinh nguyệt.

9. Khi nào là bất thường cần thăm khám ngay?

Có một số tình huống khi phụ nữ cần thăm khám ngay khi gặp các triệu chứng rối loạn kinh nguyệt, bao gồm:

Những tình huống cần thăm khám bác sĩ

• Lượng máu ra quá nhiều: Tình trạng kinh nguyệt nhiều hơn bình thường, có máu ra đông, hoặc kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày, cần thăm khám ngay để kiểm tra và điều trị.
• Đau bụng nghiêm trọng: Nếu bạn bị đau bụng kéo dài hoặc có các cơn đau mạnh hơn bình thường, cần thăm khám ngay để kiểm tra và xác định nguyên nhân.
• Kinh nguyệt bất thường: Các triệu chứng như kinh nguyệt kéo dài, kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt quá ngắn hoặc quá dài cũng cần đến bác sĩ thăm khám và có biện pháp điều trị sớm.
• Kinh nguyệt không đến: Nếu phụ nữ không có kinh nguyệt trong nhiều tháng liên tiếp hoặc có dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt khác và không có thai thì cần đến bác sĩ kiểm tra để xác định nguyên nhân.
• Triệu chứng đau hoặc khó thở: Một số trường hợp có thể gặp các vấn đề như đau ngực, khó thở, hoặc gặp các triệu chứng khác liên quan đến tim mạch trong thời gian kinh nguyệt, cần thăm khám ngay để kiểm tra và xác định nguyên nhân.
• Tình trạng khẩn cấp: Nếu gặp các triệu chứng nghiêm trọng như chảy máu âm đạo liên tục, sốt cao, hoặc đau bụng nghiêm trọng, cần đến bệnh viện ngay để kiểm tra và điều trị

Thông qua bài viết trên đây, hy vọng các chị em phụ nữ đã hiểu rõ được về chu kỳ kinh nguyệt, các giai đoạn, triệu chứng cũng như biết được cách tính ngày “đèn đỏ” sao cho chính xác. Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt giúp các chị em phòng tránh được nhiều vấn đề có thể xảy đến với sức khỏe sinh sản. 

Xem thêm:

- Tất tần tất về dấu hiệu đến tháng không thể bỏ qua

- Kinh nguyệt không đều nguyên nhân do đâu và cách điều trị hiệu quả

- Nguyên nhân chậm kinh do đâu? Dấu hiệu và cách khắc phục đơn giản